Naam bepaling: (micro)Albumine
Eenheid: mg/l
Referentiewaarden: < 20 mg/l
Klinische betekenis:
Albumine is het meest belangrijkste eiwitbestanddeel in plasma. Het wordt gesynthetiseerd in de levercellen. De albumine-uitscheiding kan worden weergegeven als concentratie (mg/l) of als hoeveelheid per 24 uur (mg/24uur). Als de hoeveelheid albumine in urine normaal is, spreken we over ‘normoalbuminurie’; is de hoeveelheid albumine in urine met de teststrip voor eiwit in urine aantoonbaar dan spreken we van ‘macroalbuminurie’. Het tussenliggende gebied wordt aangeduid met ‘microalbuminurie’. Proteïnurie is een algemeen begrip voor een, met teststrips, positief gevonden reactie op eiwit van glomerulaire of tubulaire oorsprong. Proteïnurie is een belangrijke aanwijzing voor een nieraandoening. In gezonde nieren wordt de passage van moleculen door de glomerulaire basaalmembraan beïnvloed door grootte, vorm, electrische lading en transglomerulaire drukgradiënt. Door structuur- en ladingsveranderingen van de negatief geladen basaalmembraan en de toename van de drukgradiënt zal de filtratie van plasma-eiwitten toenemen en leiden tot microalbuminurie. De albumine-uitscheiding wordt beïnvloed door lichaamshouding, lichamelijke inspanning, bloeddruk en door vochtinname. Hierdoor kan van dag tot dag een variatie in albumine-uitscheiding optreden van 50 – 100%. De bepaling van albumine in urine wordt o.a. toegepast bij:- het vroegtijdig opsporen van diabetische nefropathie en van beginnende nierziekten met micro/macroalbuminurie en het vervolgen van het effect van intensieve behandeling- het beoordelen van de acceptatie van een niertransplantaat- uitsluiten en bevestigen van de diagnose pre-eclampsie en het vervolgen van therapie.
Ingangsdatum: Cobas 6000, immunoturbidimetrie.Zie SOP Cobas 6000 KC034/COB.
Matrix: Urine; 24 uurs of urineportie .Bij voorkeur urineportie, ratio microalbumine/kreatinine
Volume: Bij de analyse gebruikte hoeveelheid monster 6 µL.
Frequentie: Dagelijks.
Voorbereiding: NVT
Afnamecondities: KT
Transportcondities: KT
The 5-hydroxyindoleacetic acid (5-HIAA) urine test is used to help diagnose and monitor carcinoid tumors. 5-HIAA is the primary metabolite of serotonin that is excreted in the urine. 5 -hydroxyindoleacetic acid (5-HIAA) is the primary metabolite of serotonin, a chemical substance (neurotransmitter) that transmits messages between nerve cells. This test measures the amount of 5-HIAA in the urine. Serotonin is produced as needed by the nervous system, mainly the brain, but also special cells in the bronchial tubes (lungs) and gastrointestinal (GI) tract. It helps transmit nerve impulses and constrict blood vessels, participates in the wake-sleep cycle, and affects mood. Ordinarily, only small varying amounts of 5-HIAA are present in the urine. Concentrations of 5-HIAA may be significantly increased when a person has a carcinoid tumor that produces serotonin.
Sample:
Urine
Reference:
Less than 10 mg/24hrs
Frequency:
Once a week
Eenheid: mg/24u
Referentiewaarden: 5-HIAA: <10.0 mg/24u (Bijsluiter 5-HIAA ELISA IBL)
Klinische betekenis:
5-HIAA (5-hydroxy-3-indolazijnzuur) is het belangrijkste afbraakproduct van serotonine. Serotonine is een neurotransmitter dat een belangrijke rol speelt bij perifere en centrale neurotransmissie, handhaving van de homeostase, regulatie van het slaappatroon, regulatie van de eetlust, contractie van glad spierweefsel in het maag-darmkanaal, bloedvaten en bronchiën. Serotonine wordt in het enterochromaffine weefsel van het maag-darmkanaal, in trombocyten, en in specifieke delen van de hersenen geproduceerd uit het aminozuur tryptofaan. Tryptofaan wordt in 5-hydroxytryptofaan (5-HTP) omgezet, dat vervolgens door decarboxylering in serotonine wordt verwerkt. Serotonine wordt vervolgens in 5-HIAA (5-hydroxy-3-indolazijnzuur) afgebroken en uitgescheiden in de urine.
Een verhoogde 5-HIAA urine concentratie is kenmerkend voor carcinoïd tumoren. Carcinoïd tumoren zijn meestal klein en groeien/metastaseren relatief langzaam. Deze tumoren worden op grond van hun oorsprong geclassificeerd in 3 groepen: tumoren van de voordarm (bronchus, slokdarm, maag, doudenum, pancreas), tumoren van de middendarm (jejunum, ileum, rechter gedeelte van het colon), en tumoren van de einddarm (linker gedeelte van het colon, rectum).
De 5-HIAA bepaling wordt gebruikt voor de diagnose en follow-up van carcinoïd tumoren. Middendarm carcinoïd tumoren produceren en scheiden grote hoeveelheden serotonine uit, wat leidt tot verhoogde 5-HIAA urine concentratie bij vrijwel alle middendarm carcinoïd tumoren. Voordarm carcinoïd tumoren produceren voornamelijk 5-HTP, dat in verschillende weefsels wordt omgezet in serotonine. De meeste einddarm carcinoïd tumoren produceren weinig tot geen 5-HTP, serotonine of 5-HIAA. Voor- en einddarm carcinoïd tumoren leiden in tegenstelling tot middendarm tumoren zelden tot verhoogde 5-HIAA urine concentratie.
Ingangsdatum:
Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assay, ook wel ELISA genoemd, is een biochemisch techniek dat gebruikt wordt voor het opsporen van antilichamen en/of antigenen in lichaamsvloeistoffen zoals urine. ELISA techniek is gebaseerd op de vorming van specifieke bindingen tussen antilichamen en antigenen. Voor deze methode wordt er gebruik gemaakt van 96-putjes microtiter platen, waarvan de oppervlakte van elk putje gefixeerd is met een onbekende hoeveelheid antilichamen. Een bepaalde hoeveelheid urine wordt aan de putjes toegevoegd. Specifieke gebiotinyleerde antigenen in de urine vormen een antigeen-antilichaam complex met de gefixeerde antilichamen. Alle niet gebonden gebiotinyleerde antigenen worden weggewassen. Vervolgens wordt een specifiek anti-biotin antilichaam toegevoegd, die chemisch gebonden is aan alkalische fosfatase. Het anti-biotin antilichaam herkent en bindt aan het gebiotinyleerde antigeen-antilichaam complex. Als laatste wordt een substraat toegevoegd die door alkalische fosfatase omgezet kan worden in een kleurstof. De hoeveelheid kleurstof kan gemeten worden en is een mate voor de hoeveelheid antigeen in de urine.
Matrix:Urine opgespaard gedurende 24 uur
Volume: Minimaal 10 ml urine monster
Frequentie: 1x per week
Voorbereiding: Het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen en medicijnen (zie storende factoren) wordt tenminste 3 dagen vóór en tijdens de verzamelperiode afgeraden.
Afnamecondities: KT
Transportcondities: KT
Naam bepaling: ACTH
Eenheid: pg/ml (1 pg/ml komt overeen met 0.2202 pmol/l)
Referentiewaarden: 4.7 â 48.8 pg/ml
Klinische betekenis:
Adrenocorticotroop hormoon (ACTH) is een polypeptide uit de hypofysevoorkwab. Het ACTH-gehalte in plasma wordt door drie mechanismen gecontroleerd: het dag-nachtritme, de negatieve terugkoppeling in de hypothalamus-hypofyse-bijnieras (CRH-ACTH-cortisol) en de invloed van stress die de beide andere mechanismen kan overvleugelen. Naast de primaire betekenis voor het bijnieras is er ook enige invloed op de vet- en koolhydraatstofwisseling en is er sprake van melanotrope activiteit. Bepaalde niet-hypofysaire tumoren kunnen ectopisch ACTH produceren met dezelfde werking als hypofysair ACTH (o.a. kleincellig longcarcinoom). De ACTH-gehalte is bij de ziekte van Addison verhoogd. Ectopische ACTH-productie kan ook leiden tot sterk verhoogde ACTH concentraties. Hypothalame of hypofysaire uitval of een cortisolproducerende bijniertumor leiden daarentegen tot verlaagde ACTH concentraties. Vrouwen hebben gemiddeld een lager ACTH-gehalte dan mannen. De ACTH concentratie is onafhankelijk van de leeftijd.
Ingangsdatum:
LIAISON Classic analyser, chemiluminiscentie immunoassay (CLIA) Zie SOP LIAISON Classic SC035/LIA
LIAISON XL analyser, chemiluminiscentie immunoassay (CLIA) Zie SOP LIAISON XL SC052/LIAXL
Matrix: Ingevroren EDTA-plasma.
Volume: 300 µl (150 µl materiaal + 150 µl dood volume)
Frequentie: 2x per week
Voorbereiding: NVT
Afnamecondities: KT
Transportcondities: In een bekertje met water en ijs
This test is performed to verify if there is an infection with a parasite as the cause. Amoeba belongs to this group and amoebic dysentery is caused by one of them, with excessive diarrhea as a consequence. There are several other types that are occasionally seen in the feces as cysts. They are usually not considered pathogenic.
Sample:
—
Reference:
—
Frequency:
—
This test measures alpha-fetoprotein (AFP) in the blood. AFP is a protein produced primarily by fetal liver and the portion of a developing embryo that is similar to the yolk cavity in bird eggs (yolk sac tissues). AFP concentrations are typically elevated when a baby is born and then decline rapidly. In healthy children and non-pregnant adults, AFP is normally only detectable at very low levels. Liver damage and certain cancers can increase AFP concentrations significantly. AFP is used as a tumor marker to help detect and diagnose cancers of the liver, testes, and ovaries. Though the test is often ordered to monitor people with chronic liver diseases such as cirrhosis, chronic hepatitis B or hepatitis C because they have an increased lifetime risk of developing liver cancer, most current guidelines do not recommend this use. A doctor may order an AFP test, along with imaging studies, to try to detect liver cancer when it is in its earliest and most treatable stages.
Sample:
Blood (serum)
Reference:
Less than 7.0 ng/ml
Frequency:
Twice a week
Naam bepaling: Alanine-aminotransferase (ALAT)
Eenheid: U /l
Referentiewaarden: m: < 45 U/lv: < 34 U/l
Klinische betekenis:
Het enzym ALAT wordt hoofdzakelijk aangetroffen in het cytoplasma van de levercellen en is in geringere mate aanwezig in nieren en hart. Een verhoogde waarde van ALAT-activiteit vinden we bij levercel-necrose veroorzaakt door bijvoorbeeld alcoholmisbruik, hepatitis, levercirrose, levertumoren en bij intoxicaties. ALAT is een vrij specifieke marker voor leverschade.
Ingangsdatum:
Cobas 6000, Kal. 2000/Alanine Aminotransferase conform IFCC,
37 °C, Tris zonder Pyrid. fosfaat activatie. Zie SOP Cobas 6000.
Matrix: Serum
Volume: Bij de analyse gebruikte hoeveelheid monster 9 µl.
Frequentie: Dagelijks.
Voorbereiding: NVT
Afnamecondities: KT
Transportcondities: KT
Alanine aminotransferase (ALT) is an enzyme found mostly in the cells of the liver and kidney. Much smaller amounts of it are also found in the heart and muscles. In healthy individuals, ALT levels in the blood are low. When the liver is damaged, ALT is released into the bloodstream, usually before more obvious signs of liver damage occur. This makes ALT a useful test for detecting liver damage.
Sample
Blood (serum)
Reference
Female, less than 34 U/l; male, less than 45 U/l
Frequency
Daily
Albumin is a protein made by the liver. It makes up about 60% of the total protein in the blood and plays many roles. It keeps fluid from leaking out of blood vessels; nourishes tissues; and transports hormones, vitamins, drugs, and ions like calcium throughout the body. The concentration of albumin in the blood is a reflection of liver function and of nutritional status. This test measures the level of albumin in the blood. The test is executed to screen for and help diagnose a liver disorder or kidney disease; sometimes to evaluate nutritional status, especially in hospitalized patients.
Sample
Blood (serum)
Reference
Between 3.4 g/dl and 5.1 g/dl
Frequency
Daily
Naam bepaling: Albumine
Eenheid: g/dl
Referentiewaarden: Ondergrens 3.4 g/dl Bovengrens 5.1 g/dl
Klinische betekenis:
Albumine is het meest voorkomende eiwit in plasma. Albumine wordt gesynthetiseerd in de lever. Het handhaaft de colloïd osmotische druk en is een transporteiwit voor vele stoffen. Een verhoogde albumine concentratie kan voorkomen bij uitdroging, waarbij een aanvullende Hb of Na bepaling van nut kan zijn. Een sterk verlaagde albumine concentratie wordt gevonden bij ernstige leverfunctiestoornissen, bij ondervoeding, bij een slechte opname in het spijsverteringsysteem, eiwitverlies in de urine (nefrotisch syndroom, glomerulonefritis, diabetes), chronische ontstekingen, maligniteiten (myeloom) en bij ernstige brandwonden. Ook bij ascites wordt vaak een lage albumine gevonden.
Ingangsdatum: Cobas 6000, colorimetrisch, broomkresolgroen, automatisch, discreet. Zie SOP Cobas 6000.
Matrix: Serum
Volume: Bij de analyse gebruikte hoeveelheid monster 2 µL.
Frequentie: Dagelijks.
Voorbereiding: NVT
Afnamecondities: KT
Transportcondities: KT
The ethanol/alcohol test is used for both medical and legal purposes. The goal of medical testing is to identify the presence of alcohol in order to effectively treat the intoxicated person’s symptoms. For medical purposes, blood, and sometimes urine, alcohol tests are used to detect the presence of ethanol and to evaluate its concentration. Often, one or more tests additional tests may be performed as there are a variety of other conditions that can cause similar symptoms. Additional drug testing and testing for the presence of other more toxic alcohols (such as methanol and isopropyl alcohol) may also be performed if the use of other substances is suspected.
Sample:
Blood (serum)
Reference:
– – –
Frequency:
Daily
Alkaline phosphatase (ALP) is an enzyme found in several tissues throughout the body, including liver, bone, kidney, bowel (intestine), and in the placenta of women who are pregnant. The highest concentrations of ALP are present in the cells that comprise bone and the liver. This test measures the level of ALP in the blood; it screens for or monitors treatment for a liver or bone disorder.
Sample
– – –
Reference
Female: less than 98 U/l
Male: less than 171 U/l
Frequency
– – –
Naam bepaling: Alkalische fosfatase
Eenheid: U/l
Referentiewaarden: Leeftijdafhankelijk! Kinderen ≤ 18 jaar: Zie Referentiewaarden bij kinderen KC041/RWK Volwassenen: M: < 115 U/l V: < 98 U/l
Klinische betekenis:
Het enzym alkalische fosfatase komt in het bijzonder in de lever, bot, darm, nier, placenta en long voor. Verhoogde waarden vinden we in geval van een verhoogd botmetabolisme of bij leverproblemen zoals een obstructie van de galafvoer, tumoren en in mindere mate bij ontstekingen of vergiftiging van de lever.
Ingangsdatum: Cobas 6000, Kal. 2000/enzymatisch gestandaardiseerd conform IFCC, 37 °C AMP buffer. Zie SOP Cobas 6000.
Matrix: Serum
Volume: Bij de analyse gebruikte hoeveelheid monster 2.8 µl.
Frequentie: Dagelijks.
Voorbereiding: NVT
Afnamecondities: KT
Transportcondities: KT
Immunoglobulin E (IgE) is a class of antibody (immune protein) associated with allergic reactions. It is normally found in very small amounts in the blood. This test measures the amount of allergen-specific IgE in the blood in order to detect an allergy to a particular substance. IgE is an antibody that functions as part of the body’s immune system, its defense against “intruders.” When someone with a predisposition to allergies is exposed to a potential allergen such as food, grass, or animal dander for the first time, that person becomes sensitized. The person’s body perceives the potential allergen as a foreign substance and produces a specific IgE antibody that binds to specialized mast cells in the skin, respiratory system, and gastrointestinal tract, and to basophils (a type of white blood cell) in the bloodstream. With the next exposure, these attached IgE antibodies recognize the allergen and cause the mast and basophil cells to release histamine and other chemicals, resulting in an allergic reaction that begins at the exposure site.
Sample
– – –
Reference
– – –
Frequency
– – –
Alanine aminotransferase (ALT) is an enzyme found mostly in the cells of the liver and kidney. Much smaller amounts of it are also found in the heart and muscles. In healthy individuals, ALT levels in the blood are low. When the liver is damaged, ALT is released into the bloodstream, usually before more obvious signs of liver damage occur. This makes ALT a useful test for detecting liver damage.
Sample:
Blood (serum)
Reference:
Female: less than 34 U/l
Male: less than 45 U/l
Frequency:
Daily
This test is performed primarily to diagnose and monitor acute pancreatitis; also sometimes to diagnose and monitor chronic pancreatitis or other pancreatic diseases. Amylase is one of several enzymes produced by the pancreas to help digest carbohydrates. This test measures the amount of amylase in the blood or urine or sometimes in peritoneal fluid. Amylase is usually present in the blood and urine in small quantities. When cells in the pancreas are injured, as happens with pancreatitis, or when the pancreatic duct is blocked by a gallstone or by a pancreatic tumor in rare cases, increased amounts of amylase are released into the blood.
Sample
Blood (serum); urine
Reference
Less than 107 U/l
Frequency
Daily
Naam bepaling: Amylase
Eenheid: U/l
Referentiewaarden: < 107 U/l (serum) < 600 U/l (urine)
Klinische betekenis:
Het enzym amylase wordt geproduceerd in de pancreas en in de speekselklieren en wordt ook aangetroffen in vele weefsels zoals testes, ovaria, long en vetweefsel. Amylase komt voor in twee hoofdvormen: P(ancreas) en S (peeksel) amylase. Het enzym functioneert bij afbraak van polysacchariden in de spijsvertering. De werking begint bij menging met het voedsel in de mond en in de dunne darm wordt de koolhydraatafbraak voltooid. Serumamylase is verhoogd bij diabetische ketoacidose, acute en chronische pancreatitis, pancreastumoren met obstructie. Hoge amylasewaarden (S-type) komen voor bij ovarium en longtumoren. Een lichte verhoging van het serumamylase kan in elk bovenbuikproces voorkomen.
Ingangsdatum: Cobas 6000, Enzymatisch colorimetrisch, p-nitrophenol conform IFCC. Zie SOP Cobas 6000.
Matrix: Serum, urine.
Volume: Bij de analyse gebruikte hoeveelheid monster 4 µl.
Frequentie: Dagelijks.
Voorbereiding: NVT
Afnamecondities: KT
Transportcondities: KT
Amylase is one of several enzymes produced by the pancreas to help digest carbohydrates. This test measures the amount of amylase in the blood or urine or sometimes in peritoneal fluid. Amylase is secreted through the pancreatic duct into the first part of the small intestine (duodenum), where it helps break down dietary carbohydrates. It is also produced by other organs, particularly the salivary glands. Amylase is usually present in the blood and urine in small quantities. When cells in the pancreas are injured, as happens with pancreatitis, or when the pancreatic duct is blocked by a gallstone or by a pancreatic tumor in rare cases, increased amounts of amylase are released into the blood. This increases concentrations of amylase in the blood and also in the urine as amylase is eliminated from the blood through the urine.
Sample:
Urine
Reference:
Less than 600 U/l
Frequency:
Daily
Naam bepaling: ANA Screen
Eenheid: Index waarde
Referentiewaarden: < 1.5 indexInterpretatie resultaten:Negatief: < 1.5 indexPositief: ≥ 1.5 index
Klinische betekenis:
Het menselijke lichaam beschikt over een immuunsysteem dat het lichaam beschermt tegen ziekteverwekkers zoals virussen, bacteriën, schimmels en kankercellen. Het immuunsysteem reageert op de aanwezigheid van lichaamsvreemde cellen/stoffen, ook wel antigenen genoemd, door een immuunreactie op gang te zetten en specifieke antilichamen aan te maken. In sommige gevallen kan het immuunsysteem ook lichaamseigen cellen en stoffen als lichaamsvreemd aanzien. De aanmaak van antilichamen tegen lichaamseigen cellen, auto-antilichamen, leidt tot het ontstaan van auto-immuunziekten. Antilichamen gericht tegen bestanddelen van de celkern, ook wel antinucleaire antistoffen of ANA genoemd zijn betrokken bij het ontstaan van verschillende auto-immuunziekten. Bij een positieve ANA uitslag zullen de ENAs (extraheerbare nucleaire antigenen) en de anti-dsDNA getest worden. ENAs zijn korte RNA ketens die in de celkern of het cytoplasma van eukaryoten voorkomen. Tot deze groep behoren antilichamen tegen ribonucleoproteïnepartikels (RNPs) zoals kleine nucleaire RNPs (nRNP en Sm), antilichamen tegen kleine cytoplasmatische RNPs (SSA/Ro en SSB/La), antilichamen tegen tRNA synthetases (Jo-1), en antilichamen tegen Scl-70 antigenen.
Ingangsdatum: LIAISONâ analyser, chemiluminiscentie immunoassay (CLIA). Zie SOP LIAISONâ SC035/LIA.
Matrix: Serum
Volume: 170 µl (20 µl materiaal + 150 µl dood volume)
Frequentie: 2x per week
Voorbereiding: NVT
Afnamecondities: KT
Transportcondities: KT
Antinuclear antibodies (ANA) are a group of antibodies produced by a person’s immune system when it fails to adequately distinguish between “self” and “non-self.” These antibodies, known as autoantibodies, attack the body’s own healthy cells and cause signs and symptoms such as tissue and organ inflammation, joint and muscle pain, and fatigue. ANA specifically target substances found in the nucleus of a cell, hence the name “antinuclear.” The ANA test identifies the presence of these autoantibodies in the blood. The presence of ANA may be a marker of an autoimmune process and is associated with several autoimmune disorders, but is most commonly seen with the autoimmune disorder systemic lupus erythematosus (SLE). The ANA test is one of the primary tests for helping to diagnose a suspected autoimmune disorder or ruling out other conditions with similar signs and symptoms. As such, it is often followed by other tests for autoantibodies that may help to establish a diagnosis.
Sample:
Blood (serum)
Reference:
Negative
Frequency:
Twice a week